（1987ལོའི་ཟླ་7ཚེས་9ཉིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བཞི་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ལྔ་པའི་ཐོག་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བ། 2002ལོའི་ཟླ་5ཚེས་22ཉིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བདུན་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ལྔ་པའི་ཐོག་བཟོ་བཅོས་བྱས། 2019ལོའི་ཟླ་7ཚེས་31ཉིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བཅུ་གཅིག་པའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ཉེར་གཉིས་པའི་ཐོག་དག་བཅོས་བྱས） དོན་ཚན་དང་པོ། བོད་སྐད་ཡིག་ནི་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་ཡིན་ཞིང་། བོད་སྐད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་དང་། བེད་སྤྱོད། གོང་འཕེལ་བཅས་གཏོང་རྒྱུར་འགན་སྲུང་བྱེད་ཆེད《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས》དང་། 《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས》 《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས》བཅས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་གཏན་འབེབས་གཞིར་བཟུང་། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་དོན་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་གཏན་འབེབས་འདི་ཉིད་བཟོས་པ་ཡིན།

(1997ལོའི་ཟླ5བའི་ཚེས23ཉིན་མགོ་ལོག་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་མི་དམངས་འཐུལ་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བཅུ་བའི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གཉིས་པའི་ཐོག་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བ་དང་། 1998ལོའི་ཟླ9བའི་ཚེས25ཉིན་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་དགུ་བའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་བཞི་བའི་ཐོག་ཆོག་མཆན་བཀོད) 　　དོན་ཚན་དང་པོ། རང་ཁུལ་གྱི་ཡིག་རྨོངས་སེལ་བའི་བྱ་བ་སྤེལ་བར་ཁག་ཐེག་བྱེད་པ་དང་། ངལ་རྩོལ་བའི་རིག་གནས་བྱང་ཚད་ཇེ་མཐོར་གཏོང་བ། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དངོས་པོའི་དཔལ་ཡོན་དང་བསམ་པའི་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་ཆེད། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི«ཡིག་རྨོངས་སེལ་བའི་སྲོལ་ཡིག་»དང་«མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཡིག་རྨོངས་སེལ་བའི་སྐབས་སྤྱོད་སྲོལ་ཡིག» «མགོ་ལོག་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་རང་སྐྱོང་སྲོལ་ཡིག»སོགས་འབྲེལ་ཡོད་ཁྲིམས་སྲོལ་གཞིར་བཟུང་ཏེ། སྲོལ་ཡིག་འདི་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་ཡིན།

མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་དུ་རིགས་སོ་སོའི་སྤྱི་དམངས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལ་བརྟེན་ནས་གཏུག་བཤེར་བྱེད་ཆོག་པའི་ཐོབ་ཐང་ནི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱིས་མི་རིགས་སོ་སོའི་སྤྱི་དམངས་ལ་བསྩལ་བའི་ཐོབ་ཐང་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ཁྲིམས་དང་ཉེས་དོན་གཏུག་བཤེར་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་གཞི་རྩའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་ཁྲིམས་ལུགས་ཁག་གིས་ཐོབ་ཐང་དེ་ནན་ཏན་གྱིས་གཏན་དབབ་བྱས་པས་མི་ཚད་། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འཆར་གཞི་ཞེས་བྱ་བའི་ནང་དུའང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱིས་རང་གི་སྐད་ཡིག་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་ཏེ་གཏུག་བཤེར་བྱེད་ཆོག་པའི་ཐོབ་ཐང་ལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁག་ཐེག་བྱ་དགོས་ཞེས་གཏན་ལ་འཁེལ་ཡོད། གཙོ་འཛིན་ཞི་ཅུན་ཕུན་གྱིས་ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པའི་ཚང་འཛོམས་ཚོགས་འདུ་གསུམ་པའི་སྟེང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འགན་སྲུང་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྩི་བཀུར་དང་ཁག་ཐེག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་ཀྱང་བཤད་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་མཚོ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་སྐབས་བཅུ་བཞི་བའི་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱིས་གོང་གི་ཁྲིམས་ལུགས་དང་གཙོ་འཛིན་གྱི་ལམ་སྟོན་འདི་དག་བོང་བུའི་རྣ་བར་གསེར་བླུགས་ཀྱང་ཐབ་ཐབ། བྱེ་མ་བླུགས་ཀྱང་ཐབ་ཐབ་ལྟར་བཞག་སྟེ་དོ་སྣང་ཡེ་ནས་མི་བྱེད། དེ་གང་གིས་མཚོན་ཞེ་ན། ༢༠༢༠་ལོའི་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་༡༠་

ཡོང་ཁུངས། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་དྲ་བ། ཀྲུང་གོ་ནི་མི་རིགས་དང་།སྐད་རིགས།ཡིག་རིགས་མང་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ལ།གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་༥༥་ཡི་ཁྲོད་དུ་ཁ་ཆེའི་རིགས་ཀྱིས་སྔར་ནས་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་སྤྱོད་པ་དང་མན་ཇུའི་རིགས་ཀྱིས་ད་ལྟ་རྒྱ་ཡིག་སྤྱོད་པ་ཕུད།མི་རིགས་གཞན་པ༥༣་ལ་ཚང་མར་རང་གི་སྐད་རིགས་ཡོད།བཅིངས་འགྲོལ་མ་བཏང་བའི་སྔོན་ལ་མི་རིགས་༢༡་ལ་རང་གི་ཡི་གེ་ཡོད། ཀྲུང་གོ་གསར་བ་དབུ་བརྙེས་རྗེས།ཀྲུང་གོ་སྲིད་གཞུང་གིས་མི་སྟོང་ལྷག་ལ་ཉེ་བའི་སྐད་བརྡའི་བརྟག་དཔྱད་ཚོགས་པ་ཞིག་བཙུགས་ཏེ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཞིང་ཆེན་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་༡༦་ཏུ་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྒོ་ནས་་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་པའི་ལས་ཀ་སྤེལ་ཞིང་།གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སོ་སོའི་སྐད་ཡིག་གི་རྩ་བའི་གནས་ཚུལ་ལ་རྒྱས་ལོན་ཐུབ་པ་བྱུང་།རྨང་གཞི་འདིའི་སྟེང་དུ།དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་དང་བསྟུན་ཏེ་མི་རིགས་འདྲ་མཉམ་དངོས་མཚོན་ཐུབ་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་གི་སྲིད་ཇུས་གཏན་ལ་ཕབ་ཡོད་དེ།གཙོ་བོ་གཤམ་གྱི་ཕྱོགས་འདི་དག་ཡིན།

རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་༡༣༤་བ་ལས། རིགས་སོ་སོའི་སྤྱི་དམངས་ལ་རང་གི་སྐད་ཡིག་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་ཏེ་གཏུག་བཤེར་བྱེད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད། མི་དམངས་ཁྲིམས་ཁང་དང་མི་དམངས་ཞིབ་དཔྱོད་ཁང་གིས་ས་གནས་དེ་གའི་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་མི་ཤེས་པའི་གཏུག་བཤེར་ཞུགས་མི་དག་ལ་ངེས་པར་དུ་ལོ་ཙཱ་བའམ་སྐད་སྒྱུརབ་་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་དགོས། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་འདུས་བསྡོད་དང་ཡང་ན་མི་རིགས་མང་པོ་མཉམ་གནས་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་ངེས་པར་དུ་ས་ཁུལ་དེའི་སྐད་ཡིག་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྲིམས་བཤེར་བྱས་ཏེ། ཞིབ་དཔྱོད་གཏུག་ཡིག་དང་། བཅད་ཁྲ་དང་བརྡ་སྦྱོར་ལ་སོགས་པའི་ཁྲིམས་ཡིག་དག་ཀྱང་དངོས་ཡོད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ལ་གཞིགས་ཏེ་ངེས་པར་དུ་ས་གནས་དེ་གའི་སྐད་ཡིག་གཅིག་གམ་དུ་མ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་དགོས། 

མི་རིགས་བར་དུ་དགྲར་འཛིན་དང་ཁྱད་གསོད་དབྱེ་འབྱེད་ལ་ངན་བསྐུལ་གྱི་ཉེས་སྤྱོད་( 煽动民族仇恨、民族歧视  )ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་གང་ཟག་དང་ཚོགས་པ་གང་རུང་གིས་བསམ་པ་ཤེས་བཞིན་གྱིས་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་རྣམ་པ་གང་རུང་གིས་མི་རིགས་དང་མི་རིགས་བར་ལ་དཀྲུགས་ཤིང་དང་སྡང་ཟུག་སློང་ངེས་པའི་བརྗོད་བྱ་མངོན་སུམ་འཛེམ་མེད་ཀྱིས་སྤེལ་སྟེ་མི་རིགས་ཕན་ཚུན་དབར་དགྲར་འཛིན་འཁོན་འཛིན་གྱི་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ལ་བསྐུལ་སློང་བྱས་པའམ། མི་རིགས་གང་རུང་ཞིག་གི་སྐད་ཡིག་འདུས་པའི་རིག་གནས་དང་ལོ་རྒྱུས་དང་གོམས་སྲོལ་སོགས་ལ་ཆེད་དུ་དམིགས་ཏེ་ཁྱད་དུ་བསད་པ་དང་བརྙས་བཅོས་སྐུར་འདེབས་སོགས་བྱས་ཏེ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་དང་འདྲ་མཉམ་ལ་མངོན་གྱུར་ཡོང་བ་ལ་བཀག་འགོག་བར་ཆད་བཟོས་པ། དམའ་འབེབས་ཐེབས་པའི་མི་རིགས་དེའི་བྱིངས་ཀྱི་ཆེ་མཐོང་ངམ་ལ་རྒྱ(尊严)ལ་གནོད་དེ་སེམས་ལ་མི་བཟོད་པའི་ཞེ་སྡང་དང་ཡི་མུག་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ། ཏང་དང་རྒྱལ་ཀབ་ཀྱི་མི་རིགས་སྲིད་ཇུས་དང་ཁྲིམས་ལུགས་ལ་བསྐུར་བ་བཏབས་ནས་དེ་དག་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་བ་ལ་གནོད་པ། གང་སྤེལ་བའི་བརྗོད་བྱ་ངན་པ་དེ་དྲ་ཐོག་ཏུ་བསྣུན་གྲངས་༥༠༠༠་བརྒལ་བའམ་

བོང་སྟག་མུ་རི་རྩ་ཐང་དུ་ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་རྡོ་སོལ་བསྔོགས་པའི་དོན་རྐྱེན་དེ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱིས་ཐེར་འདོན་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར། ང་ཚོས་མངོན་གསལ་དུ་ཤེས་ཚོར་བྱུང་ཐུབ་པའི་དོན་དག་གཅིག་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་ཏང་ཨུ་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཁྲིམས་དང་གཙོ་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཆེས་ཆེ་བའི་རིན་ཐང་ནི་སྐྱེ་ཁམས་ཡིན་པ་དང་ཆེས་ཆེ་བའི་འགན་ཁུར་ནི་སྐྱེ་ཁམས་ཡིན་པ། ཆེས་ཆེ་བའི་བག་ལ་ཉལ་བའི་སྟོབས་ཤུགས་དེ་ཡང་སྐྱེ་ཁམས་ཡིན་ཞེས་པའི་ཆེས་ཆེ་བ་གསུམ་ལྡན་གྱི་ལམ་སྟོན་ཟབ་མོ་བཅས་ལ་ངེས་ཟིན་མ་རྙེད་པའི་དབང་གིས་ཁྲིམས་དང་ལམ་སྟོན་དེ་དག་དངོས་སམ་བརྒྱུད་པའི་སྒོ་ནས་བློ་བསམ་རྦད་ཆོད་ཀྱིས་ལག་བསྟར་མ་བྱས་པའི་ཉེས་སྐྱོན་ཆེན་མོས་མཚོ་སྔོན་བོད་ཁུལ་གྱི་སྣོད་བཅུད་ལ་གོད་ཆག་འདི་རིགས་བྱུང་བ་དེ་རེད།

གླེང་གཞི། ལོ་ཁ་ཤས་ཀྱི་སྔོན་ལ་ངས་ཁྲིམས་གླེང་གི་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གྱི་ལས་ཚན་ཐོག་མར་སྤེལ་དུས། མདོ་སྨད་རེབ་གོང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྫོང་ག་གེ་མོའི་འབྲོག་པ་ཞིག་གིས་ང་ལ་སྐད་ཕྲན་བརྒྱུད་དེ་ཁོང་གི་ལོ་བཅུ་གཅིག་ལོན་པའི་བུ་མོ་དེ་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭའི་ནང་དུ་སློབ་གྲྭའི་གཞོན་ནུ་ལོ་བཅུ་གསུམ་དང་བཅུ་བཞི་ཅན་ལོན་པ་གསུམ་གྱིས་རེས་མོས་ཀྱིས་བཙན་གཡེམ་བྱས་པས་དེ་ལ་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་དང་། སློབ་གྲྭ་དང་རྫོང་གི་སློབ་གསོ་ཅུའུ་དང་ཉེན་རྟོག་ལས་ཁུངས་བཅས་ཀྱིས་ཁ་བཅས་ཏེ་གནས་ཚུལ་དེ་ཁྱབ་བརྡལ་དུ་འགྲོ་མི་རུང་བའི་བཙན་བཀའ་གསང་བའི་སྒོ་ནས་ཕབ་ཡོད་པས་ཁོང་གིས་སུ་ལ་ཞུ་གཏུག་བྱེད་དགོས་ཞེས་ཡིད་སྐྱོ་ཞིང་ཡི་མུག་པའི་དྲི་བ་ཞིག་དྲིས་བྱུང་། ཁོང་གིས་སྐད་འཕྲིན་ནང་བཞག་པའི་སྐད་ངག་ལས་ངས་ཕ་ཞིག་གིས་རང་གི་བུ་མོར་བཅིངས་པའི་བརྩེ་སེམས་དང་། བཙན་གཡེམ་བྱེད་མཁན་ལ་སྐྱེས་པའི་ཞེ་སྡང་། ལྷག་པར་དུ་སློབ་གྲྭ་དང་སྲིད་