རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཅེས་པ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་ཁྲིམས་ཀྱིས་ངོས་ལེན་དང་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་གཞུང་དོན་དང་སློབ་གསོའི་ལས་དོན། ཞབས་ཞུའི་ལས་དོན་སོགས་སྒྲུབ་སྐབས་ངེས་པར་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་དགོས་པའི་སྐད་ཡིག་གཅིག་གམ་དུ་མ་ལ་གོ་དགོས། དེང་སྐབས་མི་མང་པོས་རྒྱའི་ཕལ་སྨྲས་སྐད་(普通话)དང་རྒྱ་ཡིག་ལུགས་གསར་(规范汉字)ཁོ་ན་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐད་ཡིག་(国语)ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱས་ཏེ་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གཙོ་བོ་དང་མི་རིགས་གཞན་གྱི་སྐད་ཡིག་ཕལ་བ་ཡིན་པའི་ལྟ་བ་

ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་བཀའ་རྒྱ་ཨང་686པ། 《ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་སྲོལ་ཡིག་》འདིར་2017ལོའི་ཟླ་6ཚེས་14ཉིན་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་176པའི་ཐོག་དག་བཅོས་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བས།  ད་ལྟ་དག་བཅོས་བྱས་རྗེས་ཀྱི་《ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་སྲོལ་ཡིག》ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།  2018ལོའི་ཟླ་2ཚེས་1ཉིན་ནས་ལག་ལེན་བསྟར་དགོས། ཙུང་ལི།  ལི་ཁེ་ཆའང་གིས། 2017ལོའི་ཟླ་8ཚེས་26ཉིན། ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་སྲོལ་ཡིག (2004ལོའི་ཟླ་11ཚེས་30ཉིན་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་བཀའ་རྒྱ་426པའི་ཐོག་ནས་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པ་དང་།  2017ལོའི་ཟླ་6ཚེས་14ཉིན་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་176པའི་ཐོག་དག་བཅོས་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བ་རེད།) ལེའུ་དང་པོ།  སྤྱིའི་རྩ་འཛིན། དོན་ཚན་དང་པོ།  སྤྱི་དམངས་ཀྱི་ཆོས་དད་རང་མོས་འགན་ལེན་དང་།  ཆོས་ལུགས་ཞི་མཐུན་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཆམ་མཐུན་སྲུང་སྐྱོང་།  ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་གྱི་དོ་དམ་ཚད་ལྡན།  ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་ཁྲིམས་སྐྱོང་ཅན་ལ་འགྱུར་བའི་ཆུ་ཚད་ཇེ་མཐོར་གཏོང་རྒྱུ་བཅས་ཀྱི་ཆེད་དུ་རྩ་ཁྲིམས་དང་འབྲེལ་ཡོད་བཅའ་ཁྲིམས་ལ་གཞིགས་ནས་སྲོལ་ཡིག་འདི་བཟོས་པའོ།།

ཁྱིམ་ཚང་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཁྱོ་གས་ཆུང་མར་རྡུང་རྡེག་དང་མནར་གཅོད། བརྙས་བཅོས་ལ་སོགས་པའི་ནང་མི་བར་གྱི་མི་བསྲུན་གཏུམ་སྤྱོད་འགོག་པའི་ཆེད་དུ་༢༠༡༥་ལོར་རྒྱལ་ཡོངས་དམངས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཁང་གིས་ནང་མི་གཏུམ་སྤྱོད་འགོག་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ་བའི་ཁྲིམས་ཤིག་བཅས་ཏེ་༢༠༡༦་ལོ་ནས་བཟུང་སྟེ་ལག་བསྟར་མཛད། བུད་མེད་དང་ནང་མི་གང་ཞིག་ལ་རང་གི་ཁྱོ་ག་ལ་སོགས་པའི་ནང་མིས་གསོད་རྨས་སོགས་ཀྱི་གནོད་ཉེན་དང་འཇིགས་པ་བྱུང་ཚེ། གནས་སྟངས་དེ་ལས་ཐར་བའི་ཕྱིར་དུ་ཉེན་སར་ལྷུང་བའི་བུད་མེད་དང་གང་ཟག་དེས་ཁྲིམས་ཁང་ལ་མི་ལུས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་བཀའ་རྒྱ་ཞུ་ཆོག་པའི་ལམ་ལུགས་གསར་བ་ཞིག་གཏན་འཁེལ་བྱས་ཡོད་པ་དེ་གཙོ་བོར་བཟུང་སྟེ་ངོ་སྤྲོད་རགས་ཙམ་བྱ། 

ཉེ་ཆར་༼ནུ་མོ་ལགས། ཁྱོད་རང་བདེ་བར་བཞུད་ཅིག་༽ཅེས་པའི་དྲ་ཐོག་ན་བསྐུར་བཞིན་པའི་རྩོམ་ཐུང་ཡིད་འགུལ་ཐེབས་པ་ཞིག་བཀླགས་ཤིང་། གྲོགས་ཤིག་གིས་དེའི་སྐོར་ལ་ཁྲིམས་ལུགས་ཐད་ནས་རྩོམ་ཞིག་འབྲི་རོགས་ཞེས་ཀྱང་སྐུལ་མ་བཏང་བྱུང་།  དེང་སང་ཆང་རག་དང་སྨྱོ་རྫས་ཐ་མག་སོགས་བསྟེན་ཏེ་བཟི་བའམ་སྨྱོས་པའི་སྒོ་ནས་བརྐུ་འཕྲོག་དང་བསད་རྨས་སོགས་ཀྱི་ཉེས་ལྟུང་སྣ་ཚོགས་བསྐྱེད་པའི་གནད་དོན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་།རང་རིགས་ཕལ་ཆེ་བས་ཀྱང་ཆང་གིས་བཟི་ནས་ཉེས་ལྟུང་སྐྱེད་མཁན་ལ་གུ་ཡངས་གཏོང་དགོས་པར་བརྗོད་པའམ་དེ་ལ་འགེབ་སྲུང་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་ཉེས་ཅན་རྒྱ་ཡན་ཏུ་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པའི་ལུགས་སྲོལ་ངན་པ་ཞིག་དར་བཞིན་པས་ན། ཉེས་ཁྲིམས་སུ་ཆང་གིས་བཟི་ནས་ཉེས་བྱས་སྐྱེད་ན་འགན་ཅི་ཞིག་འཁུར་དགོས་མིན་སྐོར་དང་དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་ཉེས་ལྟུང་གི་གནད་དོན་གཞན་ཁག་ཅིག་བཅས་ཉུང་བསྡུས་ཤིག་བརྗོད་པར་བྱ།

ཉེ་བའི་ཆར་དགོན་པ་ལ་ལ་ནས་ནར་མ་སོན་པའི་གཞོན་ནུ་དང་གུང་ཁྲན་ཏང་ཡོན་མཆོད་མཇལ་དུ་ཡོང་བར་བཀག་འགོག་བྱེད་བཞིན་པ་དཔེར་ན་དགོན་པ་ཞིག་གིས་མཆོད་ཁང་གི་སྒོ་ན་ཏང་ཡོན་དང་ནར་མ་སོན་པའི་མི་སྣ་འཛུལ་མི་ཆོག་པའི་སྦྱར་ཡིག་སྦྱར་ཡོད་པ་འདིས་མཚོན་ཐུབ། ནར་མ་སོན་པའི་གཞོན་ནུ་ལ་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་རང་དབང་དང་

སྤེལ་དུས།　2015-05-12　　 ཡོང་ཁུངས།　ཀྲུང་གོའི་བོད་ལྗོངས་དྲ་བ།　　 རྩོམ་སྒྲིག་པ། 　ཨ་གུར། 　སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པའི་དམངས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་བཅོ་ལྔ་བའི་སྟེང་ཞིབ་དཔྱད་བྱས་ཏེ་ཆོག་མཆན་ཐོབ་པའི《དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཁྲིམས་སྲོལ》(གཤམ་དུ《ཁྲིམས་སྲོལ》ཞེས་བསྡུས་འབྲི་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།)དེ་ཟླ ༦ པའི་ཚེས ༡ ཉིན་ནས་བཟུང་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ་རེད།　　དཔལ་འབྱོར་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་དང་བསྟུན།༡༩༩༨ལོའི་ཟླ༤བར་ལག་བསྟར་བྱས་ཤིང་དཀར་མཛེས་ཁུལ་གྱིས་ད་ལྟ་བཀོལ་བཞིན་པའི《དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་སྐད་ཡིག་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་ཁྲིམས་སྲོལ》ནང་གི་དོན་ཚན་ཕལ་ཆེ་བ་ཞིག་ད་ལྟའི་གནས་བབ་དང་འཚམས་པོ་མི་འདུག་ཅིང་།ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་གི་སྲིད་ཇུས་སྔར་ལས་ལེགས་པར་ལ

 ད་ལོའི་ཟླ་གཉིས་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཞང་ཀང་དམིགས་བསལ་སྲིད་འཛིན་ས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་མི་བསད་ཀྱི་གྱོད་གཞི་ཞིག་ལ་ཁག་བཞག་སྟེ་ཞང་ཀང་ལ་བྲོས་བྱོལ་ངང་བསྡད་ཡོད་པའི་ཉེས་ཅན་མི་སྣ་ཁག་ཐེ་བན་དང་རྒྱ་ནག་སྐམ་ས་ཆེན་མོ་སོགས་ལ་རྩིས་སྤྲད་དེ་ས་ཁུལ་དེ་དག་གི་ཁྲིམས་ཁང་གིས་ཁྲིམས་བཤེར་བྱེད་དུ་འཇུག་ཆོག པའི་ཁྲིམས་འཆར་ཞིག་བཏོན་ཞིང་། དེང་ཐོག་ཁྲིམས་འཆར་དེ་འཕྲལ་དུ་ལམ་སློང་བྱུང་ཆེད་ཞང་ཀང་སྲིད་གཞུང་གིས་ཞང་ཀང་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཁང་གི་མདུན་ནས་ཁྲིམས་འཆར་སྒྲོག་སྦྱང་དང་གྲོས་ཆོད་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་དེ་གཡོལ་ཐབས་བྱས་ཀྱང་མང་ཚོགས་ནང་ནས་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱུང་སྟབས་ཟླ་བཞི་བའི་ཚེས་གསུམ་ཉིན་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཁང་མདུན་ནས་སྒྲོག་སྦྱང་ཐོག་མ་བྱས། དབུས་གཞུང་ངམ་ཀྲུང་དབྱང་གི་འབྲེལ་མཐུད་པས་ཀྱང་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་ཇུས་གཏོགས་ཤུགས་ཆེན་བྱས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཞང་ཀང་སྲིད་

（1982ལོའི་ཟླ12པའི་ཚེས4ཉིན་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མིའི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་ལྔ་པའི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་ལྔ་པའི་ཐོག་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བ་དང་། 1982ལོའི་ཟླ12པའི་ཚེས4ཉིན་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མིའི་ཚོགས་ཆེན་གྱིས་སྤྱི་བསྒྲགས་བྱས་ནས་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་རྒྱུ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས། 1988ལོའི་ཟླ4པའི་ཚེས12ཉིན་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མིའི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བདུན་པའི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་དང་པོའི་ཐོག་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བའི«ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་བཟོ་བཅོས་བྱ་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་འཆར་ཟིན»དང་། 1993ལོའི་ཟླ3པའི་ཚེས29ཉིན་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མིའི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བརྒྱད་པའི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་དང་པོའི་ཐོག་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བའི«ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་བཟོ་བཅོས་བྱ་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་འཆར་

སྐབས་རེར། བོད་ཀྱི་ས་ཆ་ཁ་ཤས་ཀྱི་གྲྭ་པ་དང་ཆོས་བྱེད་མི་སྣ་རེ་ཟུང་གིས་ ང་ལ་འོས་འགན་སློབ་གསོའི་སྐོར་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་དྲི་བ་དྲིས་ཏེ། ཁོང་ཚོའི་དགོན་པའི་ནང་གི་གྲྭ་གཞོན་མང་པོ་ཞིག་འོས་འགན་སློབ་གསོའི་མིང་ཐོག་ནས་ཕྱིར་འབུད་བཏང་སྟེ་སློབ་གྲྭར་བསྐྱེལ་བས་དགོན་པའི་གྲྭ་རྒྱུན་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་བྱེད་དཀའ་བའི་སྡུག་ཡུས་གླེང་། དེས་མ་ཟད་ན་ནིང་གཞིས་ནིང་ནས་བཟུང་སྟེ། ལྷ་ས་ལ་སོགས་པའི་སློབ་གསོ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཡིག་ཆ་སྤེལ་ནས་སློབ་ཆུང་དང་སློབ་འབྲིང་སློབ་མ་དབྱར་ཁ་དང་དགུན་ཁའི་གུང་གསེང་གི་སྐབས་སུ་དགོན་པར་མཆོད་མཇལ་དང་གནས་མཇལ་སོགས་ལ་འགྲོ་བར་བཀག་འགོག་བྱས་པའི་གནད་དོན་ཡང་ལྷག་ཡོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཤེས་གསལ་རེད། 

༢༠༡༨ ་ལོའི་ཟླ་དང་པོ་ནང་། ཀྲུང་དབྱང་གིས་སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན་གྱི་ནང་ཚོགས་ དང་ངན་ཤེད་ཚོགས་པ་༼བསྡུས་མིང་ལ་ནག་ངན་ཚོགས་པ༽གཙང་སེལ་གྱི་བཀའ་ཁྱབ་བསྒྲགས་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། རྒྱལ་ ཡོངས་ནས་ནག་ཚོགས་དང་ངན་ཤེད་ཚོགས་པ་དང་དེ་དག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་གྱི་སྲིད་གཞུང་གི་དཔོན་པོ་དང་ལས་བྱེད་པ་དག་ལ་རྡུང་རྡེག་དང་གཙང་སེལ་གྱི་ལས་དོན་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་ཏེ་། ཡུན་རིང་པོར་མི་མང་གི་གཉའ་ནས་མནན་པའི་ནག་ཚོགས་ངན་ཚོགས་མི་ཉུང་བ་ཞིག་གཏོར་ཞིང་མི་བསྲུན་ངན་རེངས་ཀྱི་གཏེ་བོ་མང་པོ་ཁྲིམས་ལ་སྦྱར་བས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་དགའ་བསུ་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་ཐོབ། འོན་ཀྱང་། བོད་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ས་ཁུལ་ལ་ལ་ཡི་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་དང་དཔོན་རིགས་ཁག་གིས་ནག་ངན་གཙང་སེལ་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་དང་རྡུང་རྡེག་བྱ་ཡུལ་རང་འདོད་ཀྱིས་རྒྱ་བསྐྱེད་དེ། བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ནས་ཡིག་རྨོངས་སེལ་མཁན་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མཁན། ཡུལ་མིའི་བདེ་སྡུག་ལ་བསམ་ནས་ས་གནས་དཔོན་པོ་ངན་རེངས་པ་དག་གི་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་སུན་འབྱིན་དང་ཐེར་འདོན་གྱིས་གོང་རིམ་སྲིད་གཞུང་ལ་ཡར་ཞུ་

ཡོང་ཁུངས།：མཚོ་སྔོན་སྲིད་གཞུང་དྲ་བ། རྩོམ་སྒྲིག་པ།：གཡང་སྐྱིད། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ནི་ཀྲུང་གོའི་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་མཚོ་བོད་མཐོ་གཞོངས་སུ་ཆགས་ཡོད་ལ། རྨ་ཆུ་དང་འབྲི་ཆུ། རྫ་ཆུ་གསུམ་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཏེ་ཀྲུང་གོའི་ཆུ་མཛོད་ཆེན་པོ་ཞེས་སུ་གྲགས། མངའ་ཁོངས་སུ་རྒྱལ་ཡོངས་ན་ཆེས་ཆེ་བའི་ཚྭ་མཚོ་སྟེ་མཚོ་སྔོན་པོ་ཡོད་ལ། མཚོ་སྔོན་ཞེས་པའི་མིང་དེ་ཡང་འདི་ལས་ཐོགས། ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ༧༢.༢༣ཡོད། ཤར་བྱང་མཚམས་ལ་སྤྱི་ལེ༡༢༠༠ཡོད། ལྷོ་བྱང་མཚམས་ལ་སྤྱི་ལེ༨༠༠ཡོད། མངའ་ཁོངས་སུ་ཁུལ༦དང་ས་ཁུལ༡དང་གྲོང་ཁྱེར༡བཅས་ཡོད། རྫོང་རིམ་པའི་སྲིད་འཛིན་ལས་ཁུངས༤༦ཡོད། ༢༠༠༨ལོར་བསྡོམས་པས་མི་གྲངས་ཁྲི་ཚོ༥༥༤.༣ཡོད། མཚོ་སྔོན་ནི་མི་རིགས་མང་པོའི་ས་ཆ་ཞིག་ཡིན་ལ། དེའི་ནང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་གཙོ་བོ་ནི་

མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་སློབ་གསོ་ཐིན། བཅིངས་གྲོལ་གྱི་རྗེས་དང་། ལྷག་པར་དུ་བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་འབྱེད་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཚོ་སྔོན་གྱི་སློབ་གསོ་ལ་འཕེལ་རྒྱས་བླ་ན་མེད་པ་བྱུང་ཞིང་། སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་མ་ལག་མཚམས་མ་ཆད་པར་ཕུན་སུམ་ཇེ་ཚོགས་དང་། གཟེངས་སུ་ཐོན་པའི་གྲུབ་འབྲས་བྱུང་བས། རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྟ་སྣང་ལའང་བར་མེད་དུ་རྒྱ་ཆེར་འཕེལ་བཞིན་པའི་སྣང་བ་ཞིག་སྤྲད་འོང་བ་དེའོ།། བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་གི་ས་ཁུལ་རེ་འགས་གཟབ་ནན་བརྟན་བརླིང་དང་། ཚན་རིག་མཐུན་སྤྱོད། སྒམ་བརླིང་ནན་ཞིབ་བྱས་ཏེ་རྨང་གཞིའི་སློབ་གསོ་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་དུས་རིམ་དུ་བསླེབ་པར་སྐུལ་འདེད་བགྱིས་པས། སློབ་གསོའང་སྤང་ལ་མེ་སྟག་འཐོར་བ་བཞིན་རྒྱ་ཁབ་ཏུ་འཕེལ་ཏེ་ན་གཞོན་ཡིག་རྨོངས་ལས་ཐར་ཚད་ཀྱང་བརྒྱ་ཆའི་གོ་དྲུག་ལ་བསླེབས་པའོ།།